حمل‌ونقل و تخلیه زغال‌سنگ از معدن به بیرون (Coal Haulage & Transportation)
این یکی از مهم‌ترین مراحل در زنجیره تولید زغال‌سنگه، چون باید با ایمنی، سرعت بالا و کمترین هزینه زغال‌سنگ از اعماق زمین به بیرون منتقل بشه. توضیح مرحله‌به‌مرحله:
۱. جمع‌آوری زغال‌سنگ از محل استخراج
زغال‌سنگ استخراج‌شده به‌صورت توده‌ای روی زمین یا کف تونل باقی می‌مونه.
بسته به روش استخراج، از این دستگاه‌ها استفاده می‌شه:
Shuttle Car جمع‌آوری زغال و حمل به نوار نقاله یا ایستگاه
Loader (لودر معدنی) بارگیری زغال روی واگن یا کامیون
Chain Conveyor انتقال زغال به نوار نقاله اصلی
۲. انتقال درون‌معدنی (از داخل تونل تا ایستگاه اصلی)
چند روش رایجه:
الف) نوار نقاله (Belt Conveyor) – رایج‌ترین روش
زغال‌سنگ روی تسمه‌های پهن ریخته می‌شه.
تسمه‌ها به‌طور پیوسته مواد رو از دل تونل به بیرون می‌برن.
سرعت بالا، مناسب معادن بزرگ.
ب) واگن ریلی (Mine Cart)
مخصوص معادن کوچک‌تر یا مناطقی که برق‌کشی نوار نقاله سخت‌تره.
زغال با لودر داخل واگن‌ها ریخته می‌شه، واگن با موتور یا کابل کشیده می‌شه.
ج) کامیون‌های زیرزمینی (Underground Truck)
در معادن شیب‌دار یا جاده‌دار کاربرد داره.
سریع، ولی ظرفیت محدودتر نسبت به نوار نقاله.
۳. تخلیه در ایستگاه بارگیری سطح زمین (Surface Handling Station)
در این مرحله زغال‌سنگ به بیرون رسیده و به صورت موقت در مکان‌هایی مثل:
سیلو (Silo)
انبار باز (Stockpile)
سالن ذخیره
ذخیره می‌شه تا برای حمل به کارخانه یا فروش آماده بشه.
۴. فرآوری (اختیاری، ولی مهم)
بعضی زغال‌ها قبل از فروش باید شستشو یا جداسازی شن‌و‌ماسه بشن:
در کارخانه زغال‌شویی (Coal Washing Plant)
مواد ناخالصی (مثل سنگ، خاک، گوگرد اضافی) جدا می‌شن.
زغال دسته‌بندی و درجه‌بندی می‌شه (زغال حرارتی، کُک‌شو و…)
۵. حمل به مقصد نهایی (صنعت، نیروگاه، صادرات)
از معدن به کارخانه یا بندر، با این روش‌ها منتقل می‌شه:
کامیون‌های سنگین: رایج در فاصله‌های کوتاه
قطار باری: مخصوص حجم‌های بالا
نوار نقاله‌های طولانی: گاهی در معادن بزرگ تا نیروگاه مجاور
بارگیری در کشتی: در معادن صادراتی نزدیک بندر
تجهیزات کلیدی در حمل‌ونقل زغال‌سنگ:
Feeder Breaker: خرد کردن زغال قبل از ورود به نوار نقاله
Crusher: آسیاب یا خردکن برای کاهش اندازه
Stacker-Reclaimer: بارگیری خودکار در انبار و برداشت
نکات ایمنی در حمل زغال‌سنگ:
تهویه مناسب در تونل‌ها
کنترل گرد و غبار (برای جلوگیری از انفجار و بیماری ریوی)
خاموش‌کننده‌های آتش کنار نوار نقاله
نگهداری منظم تسمه‌ها و چرخ‌دنده‌ها
بعد از این مرحله، بسته به نوع استفاده:
زغال‌سنگ حرارتی →به نیروگاه‌ها برده می‌شه برای تولید برق
زغال‌سنگ کُک‌شو →به کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد فرستاده می‌شه برای تولید کُک و سپس فولاد
زغال‌سنگ صادراتی →به بندر منتقل می‌شه و از اونجا با کشتی صادر می‌شه.